29 november 2019
Langzaam, uur na uur, gaan de lampjes en lichten van Madeira over in een gloed aan de horizon. Hoe lang duurt het voordat een eiland volledig uit zicht verdwijnt, hoe groot is de afstand? Wim, goede vriend en opstapper op dit traject, tovert het antwoord uit zijn mobiel: ‘de wortel uit de hoogte van het eiland, plus de wortel uit de hoogte waar je staat, dat maal 2,12, dan heb je de afstand tot het eiland’. 
Terwijl we ons buigen over deze toepassing van Pythagoras, zien we een vreemd verschijnsel aan de andere horizon. Waar donkerte zou moeten zijn, ontwaren we talloze lichtjes. ‘Islas Desertas’, is mijn eerste reactie. Deze eilandengroep, op enkele mijlen afstand, zou volgens de kaart niet verlicht moeten zijn, maar ja, een kaart is slechts een weergave van de werkelijkheid. Maar de eilanden liggen aan bakboord, niet voor ons. ‘Vissersboten?’, vraagt Wim zich af. Maar dan zouden we ook groene en rode lampjes moeten zien. Ik neem een peiling. Even later nogmaals. Oei, die lampjes verplaatsen zich redelijk snel. 
Zo snel, dat we dicht in de buurt moeten zijn. Ik kijk op de kaart: het is hier een slordige 2500 meter diep, dus boeitjes kunnen het niet zijn, lijkt mij, want die liggen toch vast aan de bodem? ‘Het zijn boeitjes, van vissers’, zegt Karin gedecideerd. Ze heeft gelijk. Maar het voelde toch een tikje verontrustend, al die lichtjes terwijl we donkerte hadden verwacht.
Als we alle boeitjes zijn gepasseerd, Madeira volledig uit beeld is, Karin en Wim ter kooi gaan, blijf ik alleen in de kuip. Rust. Stilte. Volledige donkerte, geen hand voor ogen; het is bijna nieuwe maan. Gekabbel van een heerlijk rustig zeetje, een fijne, ruime wind van een knoop of 10 á 15. Arie, de windvaan, stuurt de boot. Ik hoef niks te doen. En dan komen de gedachtes. Hier, ergens tussen Madeira en de Canarische eilanden, lag Charles Darwin zeeziek op bed in zijn kooi, in januari 1832. Hij kwam amper aan dek, zo beroerd was hij. Wekenlang. Toch las hij boeken, boeken die een enorme impact op zijn latere werk zouden hebben. Hij verslond ‘Personal Narrative’, het zevendelige werk van natuuronderzoeker Alexander von Humboldt, Darwins grote inspiratiebron. Darwin had ook ‘Principles of Geology’ bij zich. Dit boek van Charles Lyell was zojuist verschenen. Kernpunt: alles op aarde is het gevolg van processen die nog steeds doorgaan. Kernpunt twee: alles voltrekt zich over onvoorstelbaar lange periodes. Met andere woorden: vergeet het scheppingsverhaal. Daar had de godsdienstige Darwin, die bijna een carrière in de kerk was begonnen, moeite mee. Juist Darwin zou later met zijn evolutietheorie – inmiddels onomstreden paradigma – afrekenen met alle bijbelverhalen over het ontstaan van de aarde en het leven en vooral: het ontstaan van de mens. Het begin van Darwins baanbrekende inzicht ontstond dus hier, waar wij nu zeilen, waar het water nu kabbelt. 
Genoeg daarover, want de beelden van de afgelopen twee weken Madeira komen als een film voorbij terwijl Catherine met deining en wind wordt meegevoerd.
Paula, een oude schoolvriendin van Karin, woont met haar man Frans op Madeira. Ze zijn verliefd op het eiland en dat begrijpen we heel goed. Madeira is prachtig en de mensen ongelofelijk aardig en behulpzaam, zoals eigenlijk alle Portugezen die we hebben ontmoet. 
Paula en Frans praten ons bij op een terrasje in hun woonplaats Machico. 
Frans en ik aan alcoholvrij bier – goed te doen! – Karin en Paula aan de groene wijn – echt waar, vinho verde! Op deze zachte zondag flaneert men voorbij, verliefde stelletjes, jonge gezinnetjes, grote families aan de late lunch, luidruchtig gelach naast ons, af en toe een rondkijkende toerist, uitzicht op de baai, het vissershaventje en het dorpspleintje met markt. Machico was ooit de hoofdstad van Madeira, vertelt Paula. Aan het eind van de dag tuffen we met ons huurautootje terug naar de oostkant, waar onze Catherine op ons wacht in Marina Quinta do Lorde. Dat is onze uitvalsbasis voor de wandelingen die we willen maken. Maar welke wandelingen? Sanne en Jasper, onze vrienden van de Giramondo, weten het antwoord. We zoeken ze op in de drukke, gezellige haven van hoofdstad Funchal.
Ze reiken ons ‘Madeira Walks’ aan, een boekje met gedetailleerde beschrijvingen van prachtige wandelingen. We drinken nog wat op een terrasje in het oude stadscentrum en nemen dan afscheid. Zij zeilen door naar Tenerife. We zagen elkaar voor het eerst in Portosin, Noord-Spanje, later in Cies, Seixal en Porto Santo. We zullen elkaar weer treffen, maar waar, dat wijst zich vanzelf.
We wandelen over de oostpunt van het eiland: Ponta de São Lourenço, een dramatisch aride landschap richting de kaap, waar de wind vrij spel heeft. De oceaan klapt op de steile rotsen, aan beide kanten. 
Het uitzicht vanaf de kaap is adembenemend. Aan de horizon zien we Porto Santo liggen. Ons boekje waarschuwt voor hoogtevrees, maar dat blijft gelukkig beheersbaar. Op de terugweg begint het te waaien, een druppel valt, het klaart weer op, dan begint het goed door te regenen. Een woest gebied!
We maken een aantal wandelingen langs levada’s, de soms eeuwenoude irrigatiekanaaltjes met daarnaast lieflijke paden met geringe hoogteverschillen. Samen met onze Duitse vrienden Gerhard en Andrea van de Monte, die inmiddels ook in Quinta zijn afgemeerd, maken we zo’n levada-wandeling die ons onder watervallen door leidt. 
Bij de oorsprong van de levada tovert Gerhard een verrassing uit zijn tas: een paar flesjes Portugees stout-bier. Heerlijk spul. Andere wandelingen voeren ons de volgende dagen door diepe dalen en over berghellingen. Madeira is een prachtig eiland. 
Die conclusie had ik al getrokken op tienjarige leeftijd, toen ik op de lagere school een werkstuk over dit bloemeneiland maakte. Ik zie nog voor me hoe kleine Eric (op school noemden ze me Wessie, zoals grote mensen nu mijn oudere broer aanspreken) een halve eeuw geleden een foto uitknipte uit een reisgids, met daarop bloemen in een steile kloof, en het plaatje in het werkstuk plakte.
Het einde van ons verblijf op Madeira nadert, als we nog een bakkie met Paula doen. 
We zitten in een eenvoudig koffietentje, als een buurtgenote, een hoogbejaarde dame, aan Paula vraagt wie we zijn. Ze knikt goedkeurend, lacht ons toe, terwijl Paula vertelt over onze reis. Even later staat ze op, moeizaam, de artrose is bijna voelbaar, ze gaat op weg naar huis, blijft even staan aan ons tafeltje en wenst ons welgemeend een goede reis over de wereld en behouden thuiskomst. Lief.
Wim stapt op en we varen weg van Madeira. 
We koersen richting Isla Selvagen Grande, een verlaten rotsblok in de oceaan, twee nachten en een dag zeilen richting de Canarische eilanden. Daar zouden we prima kunnen ankeren. Maar na de tweede heerlijke nacht varen we ’s ochtends vroeg de baai binnen en het lijkt of ik de rotsen kan aanraken, zo smal is de baai. Volgens de zeilgids prima ankergrond, maar ik durf het niet aan. Een krabbend anker en we liggen in een zucht op de rotsen. Er ligt een boei. We leggen Catherine eraan vast, maar worden even later weggestuurd, want de Policia Maritíma heeft die boei nodig. Een grote boei, buiten de baai, eigendom van de marine, mogen we gebruiken. Het is een oud, lelijk, groot, roestig maar stevig ding. 
We knopen Catherine eraan vast en gaan met Billy de Bijboot naar het eiland voor een wandeling. Op het eiland worden we hartelijk welkom geheten door de vriendelijke mannen van de Policia Maritíma en het nationaal park. Karin regelt het papierwerk: bootdocumenten, paspoorten. Helaas komt Catherine vervaarlijk dicht bij het roestige gevaarte. We besluiten de lijnen te verlengen, Wim en ik varen terug om dat even te fixen. Achteraf zou blijken dat we dit beter niet hadden kunnen doen.
Enkele heren lopen met ons mee over het eiland, want deze eilandengroep valt onder een streng natuurbeschermingsregime. 
Enkele endemische soorten, vogels en een hagedissensoort, zijn kwetsbaar. Er is weinig te zien, het landschap lijkt een kruising tussen Arizona en de maan, maar dat maakt het tot een unieke plek. De gids spreekt geen woord Engels en wijst ons op informatieborden. Zijn hulp, een vrijwilliger uit Madeira staat ons wel in het Engels te woord en legt uit dat wij de eerste buitenlandse toeristen zijn die deze borden zien: ze staan er pas twee weken. 
Dat er zo weinig toeristen zijn is logisch. De enige manier om hier te komen is met je eigen zeilboot, via die krappe baai tussen de rotsen.
We hebben het eiland gerond, we zijn voldaan en ik verheug me op een rustige nacht aan de boei, met een zelfgebakken pizza en wijntje. Helaas loopt dat anders. De laagstaande zon belicht Catherine, die wordt belaagd door het roestige gevaar. Het onding schuurt tegen de scheepshuid. Die lange lijnen waren blijkbaar toch niet zo’n goed idee. We lopen naar beneden, Wim en ik pakken Billy, te klein voor ons drietjes dus Karin haal ik straks op, we varen naar Catherine om de schade op te nemen. Dat lijkt mee te vallen, maar de lange lijnen van Catherine zijn verstrikt geraakt rondom de ketting onder de boei. 
Wat zullen we doen? Met Billy de lijnen proberen te ontwarren? Eerst Karin ophalen met Billy, terwijl Wim probeert de boei af te houden? Lijnen doorsnijden en dan wegvaren? Terwijl ik de opties op een rijtje probeer te zetten om een plan te smeden, voel ik een licht alarmerend gevoel: gebrek aan controle, de situatie glipt me door de vingers. Geen gevaar, wel een ingewikkelde situatie. Het is te donker om Karin op te halen. Het is te donker om toch nog te ankeren, of toch weer aan die boei van de politie te gaan liggen. We komen handen tekort: boei afhouden, lijnenprobleem oplossen, Karin ophalen. Het vooruitzicht is weinig aanlokkelijk: niet ankeren maar wegvaren terwijl we alle drie best moe zijn van het wandelen en de vorige twee zeilnachten. We hebben honger. Na bliksemoverleg met Wim trek ik de conclusie: hulp van de mannen op het eiland inroepen. Karin heeft de handmarifoon – uiterst nuttig cadeautje van Wim – bij zich. Ik roep haar op en leg de situatie uit. Dan gaat alles heel snel. Karin vertelt later dat de vriendelijke mannen opeens stoere kerels werden, hun reddingsboot werd in een mum van tijd te water gelaten, Karin werd erin geholpen, met felle zaklampen in de aanslag racete de boot tussen de klippen door naar Catherine. Karin, gehinderd door een flinke deining, klom aan boord van Catherine, zoals je vroeger op de kermis in het lunapark op bewegende traptreden omhoog moest zien te komen. 
De mannen bekeken de boei en de lijnen en kwamen tot dezelfde conclusie: doorsnijden. Hopla, dat was in no-time gebeurd. We bedankten de hulpvaardige heren, redders in lichte nood, terwijl tijdens een poging tot handen schudden als afscheid de stoerste met zijn hoofd nog bijna tegen ons anker stootte, zijn collega hem in een flits wegduwde, de mannen voeren weg en opeens was het avontuur voorbij.
En toen dobberden we weer op de oceaan. Karin, Wim en ik maakten zo snel als mogelijk de boot zeilklaar. Spullen zeevast. Billy aan dek, buitenboormotor achterop vast. Karin hield met de zaklamp die nare roestboei in beeld, ter oriëntatie, want het was werkelijk pikkedonker en de gevaarlijke rotsen niet ver weg. Na een kwartier – of was het vijf minuten, een half uur? – hesen we de zeilen. Langzaam zakte de adrenaline. Karin toverde een omelet uit de kombuis. Ze vertelde achteraf dat ze zich dankzij het optreden van de stoere mannen geen moment onveilig heeft gevoeld.
We zetten koers naar Lanzarote. Helaas bleek de wind iets te oostelijk. Middenin de nacht, Karin en Wim sliepen, trok ik de conclusie: jammer, maar ik verleg de koers en val af. En zo voeren we na de vierde nacht op zee de haven Las Palmas op Gran Canaria binnen. Gemengde gevoelens, want jammer dat we ons plan (via Lanzarote en Fuertaventura naar de andere eilanden) niet hebben uitgevoerd, gemengde gevoelens ook dat we Selvagen hebben aangedaan. Een bevriend Duits echtpaar, Norbert en Sabrina, ervaren zeezeilers en ankeraars waarmee we in Porto Santo stevig hebben geborreld en die we bij toeval ook op Madeira troffen, nota bene in de parkeergarage bij de 
Decathlon, waren ook via Selvagen Grande gezeild en trokken direct de conclusie: hier gaan we niet ankeren, we varen door. Hadden wij beter ook kunnen doen. 
Maar ach, eind goed al goed. Catherine heeft een paar stevige krasjes opgelopen, we zijn een ervaring rijker en we hebben ervan geleerd. Terwijl ik dit typ, Wim een wandeling maakt in de stad en Karin naar de kapper is, de zon schijnt in de kuip en ik straks een biertje ga opentrekken, zie ik de geruststellende knik, vriendelijke lach en vertrouwenwekkende blik van die oude dame in Machico weer voor me: een goede reis en een veilige thuiskomst, zei ze. Ik kan het me verbeeld hebben, maar ze keek me aandachtig aan, recht in de ogen. Alsof zij daarvoor kan en gaat zorgen. Darwin of niet, het is een fijne gedachte dat ze dat doet.
Eric
Er staat een stevige dwarswind de haven in als we vertrekken uit Porto Santo. We hebben weinig ruimte om te manoeuvreren. Het plan was Catherine met lijnen bij de dwarssteiger te houden, met behulp van drie man. Eentje staat op de steiger voor ons en twee anderen staan op de vingersteiger naast de boot. Ik sta op de boeg om de lijnen op te vangen. Eric zet de motor in z’n achteruit en alle drie de mannen gooien de lijnen iets te vroeg naar mij. Ik zie nog in een glimp hoe Kevin de aardige Engelsman op de vingersteiger tot z’n enkels in het water staat. Ik ben druk bezig de lijnen binnen te halen als ik zie hoe de boot iets te snel zijwaarts afdrijft richting twee afgemeerde boten. De mannen aan de kade schreeuwen nog wat, maar Eric zet de motor exact op tijd volle kracht in z’n vooruit, zodat er maximale druk op het roer komt. Catherine draait langzaam tegen de wind in, de boeg gaat net op tijd door de wind, met de andere boten op slechts een paar meters afstand en we varen weg. Opgelucht varen we langs het Duitse stel dat een stukje verderop geankerd ligt: ‘See you later in Madeira’. De Canadees die op de steiger had geholpen loopt naar het havenhoofd en zwaait ons uit.
Als we de punt van Porto Santo voorbij zijn, zien we Madeira al liggen. Er staat een stevige wind en we varen een ruime koers. We experimenteren een tijdje met de zeilen. We hijsen het grootzeil en rollen de genua uit. Het grootzeil haalt de wind uit de genua die staat te klapperen als een gek. Toch maar weer het grootzeil laten zakken en dan maar ‘voor het lappie’, zoals dat in zeilerstermen heet. Met alleen de genua gaan we zelfs iets harder, dus het blijkt de juiste beslissing. De deining is flink en behoorlijk onregelmatig. Zolang we dichtbij Porto Santo zijn, hebben we nog last van een onrustige zee. Na een uur of twee wordt het wat rustiger, maar wel veel kouder. De warme, waterdichte kleding wordt weer tevoorschijn gehaald en we wapenen ons tegen de kou en de nattigheid.
Ik zie Porto Santo steeds kleiner worden en denk terug aan de twee heerlijke weken die we daar hebben beleefd. Na een behoorlijke heftige tocht kwamen we aan in Porto Santo. Via de marifoon kreeg ik wat onduidelijke aanwijzingen: eerst konden we gewoon een plekje uitzoeken in de marina, later bleek de marina toch vol en zeiden ze dat we aan een mooring in de ankerbaai konden gaan liggen. 
De ankerbaai was ook behoorlijk vol en er was geen mooring te bekennen. De Engelsman die we tijdens onze reis bijna de hele tijd op de AIS hadden gezien, was een uurtje voor ons gearriveerd en riep naar ons dat er überhaupt geen moorings waren. We gooiden het anker uit, ontkurkten een fles bubbeltjeswijn en gingen eens rustig om ons heen kijken. Beiden waren we ietwat teleurgesteld over wat we voor ons zagen. Precies voor onze neus stonden een paar lelijke industriegebouwen, een rokende dieselenergiecentrale met daarachter een bruine, dorre rotswand. Links van ons, bij de piepkleine marina was een lange volgekalkte kademuur. 
De wijn hakte er goed in na de lange dagen op zee en we gingen vroeg onder zeil.
Later zouden wij daar ook ons spoor achterlaten als een herinnering aan ons verblijf op Porto Santo. Het terras zat vol met zeenomaden van allerlei pluimage. Naast een paar oude Franse hippies zaten twee Engelse stelletjes die duidelijk een slok teveel op hadden en luidkeels uitweidden over allerlei bestemmingen die ze hadden aangedaan. De dag erop hetzelfde tafereel, de kater werd op zijn Engels weggespoeld met halve liters bier. Op het terras zaten ook een paar solozeilers, die ons later allerlei stoere verhalen zouden vertellen.
Onze buurman Alex uit Corsica zag er nogal woest uit met zijn gezichtstatoeages, maar bleek een vriendelijke, zachtaardige man. Toen wij onze bootschildering met ‘In het kielzog’ op de kademuur schilderden, vertelde hij hoe zijn wat gammel uitziende boot ‘Weak’ aan haar toepasselijke naam was gekomen. De vorige eigenaar had een spelfout gemaakt, de boot had eigenlijk ‘Wake’, Engels voor kielzog, moeten heten. Alex lag al vijf maanden in de marina en was van plan om in één keer vanaf hier door te varen naar de Caraïben. Hij bezat geen rooie rotcent en hoopte met wat klussen rond te kunnen komen.
We maakten mooie wandelingen, bezochten het leuke stadje en het huis waar Columbus had gewoond. In korte tijd hadden we een druk sociaal leven in en om deze marina. 
Een barbecue op het strand met onze vrienden van Giramondo, een andere barbecue georganiseerd door Alex en andere zeilers van de haven en een paar keer een borrel bij enkele geankerde schepen van Duitse stelletjes. Hun schepen glommen in de zon, van binnen alles spik en span, alles piekfijn op orde, één boot had zelfs een echte man cave, waar de schipper zich uit kon leven met de fonkelnieuwe dieselmotor, generator en watermaker.
Het contrast met het afgeragde bootje van Alex en de rommelige Franse hippieboten was enorm. Hoe groot de verschillen ook zijn, er heerste een goeie sfeer en prettige saamhorigheid. 
Het blijft opmerkelijk: we varen als vreemden de haven binnen en na twee weken, als we weg varen, hebben we het gevoel alsof we talloze vrienden achterlaten. Het leuke is dat we een aantal zeker terug zullen zien op Madeira en later op de Canarische eilanden.
De haven puilde uit, maar Ricardo zou Ricardo niet zijn als hij niet toch nog een bolletje voor ons wist te regelen. 
Een lokale visser stond hem voor ons af. Ricardo reikte glimlachend de lijn aan, hielp Karin met vastknopen, terwijl ik Catherine tegen de stroom in op dezelfde plek hield, maakte nog een babbeltje en ging er weer vandoor. Zijn hulp bleek een voorbode van hoe het er in Seixal aan toegaat. Vriendelijk, gemoedelijk, mannetjes op een bankje, moeders met kinderen in de speeltuin, giechelende pubers op de hoek, opa en oma aan de schuifel naast geduldig ondersteunende kleinkinderen, het onvermijdelijke 
wapperende wasgoed in smalle straatjes, terrasjes waar zeilende toeristen zich mengden met de Seixalenaren. We namen een avondje gulzig in met de bemanning van Giramondo. We hieven de glazen, de rokende barbecue van de buren droeg ook bij aan de lichte beneveling, de couleur locale liet zich van zijn beste kant zien, gestreken overhemden naast rebels geklede jongeren, een solitaire boekenlezer naast een druk gezelschap dat waarschijnlijk de gunstige uitslag van de laatste verkiezingen in Portugal besprak. 
Want links was de winnaar, en dat valt goed in Seixal. De kastelein zette een bakje nootjes op tafel, ook nog wat olijven, draaide jazz en Jim Morrison en we bestelden, vooruit dan maar, nog een rondje. Een andere gezellige avond leerden we Suzanne en Jurre van de Yndeleau beter kennen en hebben we de lekkerste vis in jaren gegeten, bereid op die rokende barbecue. Wat hebben we gelachen in dat restaurant, totdat we erachter kwamen dat alle andere gasten inmiddels naar huis waren. Het restaurant ging sluiten en wij stapten in de stromende regen in de bijbootjes en voeren terug naar onze drijvende huisjes op de rivier.
We zwaaiden naar Seixal, groetten Marcel et Nadine van de Caroleau3, een leuk Frans zeilersechtpaar dat we al in Aveiro hadden ontmoet, en gingen op weg naar het volgende hoofdstuk van onze reis. We zwaaiden ook naar het lieve gezinnetje van de Nortada, dat we opnieuw hadden opgezocht, in Lissabon dit maal, die prachtige stad, vooral de slingersteegjes in Alfama zijn betoverend. Lissabon, bakermat van de eerste ontdekkingsreizen naar andere continenten, Vasco da Gama heeft hier een grafmonument gekregen, een cenograaf zoals dit blijkt te heten, naast allerlei andere belangrijke mensen.
In Lissabon hebben we ook een bezoekje gebracht aan het maritieme museum, want ik wilde per se, eigenhandig, letterlijk, voeling hebben met Columbus. Drie ankers, losgeslagen op de Azoren op zijn terugreis 1493 en later opgevist, staan hier opgesteld naast een baliemedewerker die, terwijl ik opgewonden poseerde voor de foto, gapend naar zijn smartphone zat te staren.
Terug op Catherine herlees ik een stukje uit het dagboek van Columbus van 20 februari 1493 te Santa María, Azoren: ‘De haven ligt zeer ongunstig en ik ben bang dat ik de ankertouwen gekapt moeten worden – en inderdaad gebeurde dat.’
Vier etmalen met onze niet al te snelle, maar zeewaardige schuit Catherine.
De nacht naar maandag blijft de zee pittig, de golven veel steiler dan verwacht, ook als we het continentaal plat afvaren en de oceaanbodem onder ons zakt tot meer dan 3000 meter. Toch lukt het me om in de kuip hazenslaapjes te doen: ik kijk rondom, check de AIS op scheepvaart rondom, zet de wekker een half uur later en slaap in. Zo gaat het door tot zonsopkomst. Ik voel me maandag verrassend fris. Karin steekt haar hoofd uit het luikje. ‘Hoe gaat het?’, vraag ik haar en zij aan mij. Karin is gammel, maar het is iets beter. De zee is ook wat rustiger. Optimistisch beginnen we aan de dag. Karin blijft benedendeks liggen en slaapt veel, maar klaart op als in de middag de wind gaat liggen en de zee afvlakt. Met slechts 8 knopen wind halen we toch nog 5 knopen snelheid. Komt ook omdat we aan de wind varen. Fijn, maar die wind komt wel uit een andere richting dan voorspeld. Wat heeft dit te betekenen? 
Ik voel een knoop in mijn buik, realiseer me dat we alleen zijn, ver van de kust, op de oceaan. Geen schip in de buurt. Nog drie dagen te gaan. Dan vraagt Karin: wat heerlijk die rustige zee, zo vriendelijk! Mij ontglipt een weinig geruststellende reactie: ‘stilte voor de storm.’ Want dat wordt het.
Alles onder controle, zeg ik tegen mezelf. Maar mijn hart bonst in mijn keel. Gedachtes komen op. Waarom ben ik hier? Waarom heb ik geen camper of tourcaravan gekocht? Waarom wil ik dit? Ik zie mezelf niet als een thrillseeker. Boeken lezen, drummen bij Coolkast of Phoenix, of liedjes zingen op de gitaar bij een kampvuur, dat is toch ook leuk? Ben ik bang? Nee. Of toch. Ja, een beetje. Waarom? Dat iets breekt, scheurt, kapot gaat. Wat dan? Terwijl ik een beetje begin te piekeren danst Catherine op de golven, ze duikt de golfdalen in, op de steilste golftoppen komt ze bijna los en verliest ze even haar koers, maar Arie, de Aries-windvaan, pakt het snel weer op. Ik herwin het vertrouwen in ons schuitje, gastvrij van binnen, stevig van buiten.
Dan is het donderdag. Een heerlijke windkracht 3, later aantrekkend naar 4. We zeilen wat, praten wat, en dan roept Karin: ‘land in zicht!’ Het is nog een uur of drie zeilen, maar we geven elkaar vast een high five. 
Het was afzien, vooral voor Karin, maar we hebben het gefixt. Om vier uur plonst het anker in het water van de havenkom van Porto Santo. We halen de olijven (niet uit een potje, maar echte lekkere!) tevoorschijn, Karin maakt een toastje met zalm en avocado. Die is op de oceaan gerijpt. We maken het verrassingspakketje open dat Joris en Liselot ons voor deze gelegenheid hebben meegegeven. Lief! We trekken een fles goed gekoelde witte wijn open. Allemachtig, die heeft nog nooit zo lekker gesmaakt als nu.
60 knopen (orkaankracht). De verschillende weerapps spraken elkaar tegen. Niets wees er die avond op dat het zo zou gaan spoken. We namen toch het zekere voor het onzekere; legden onze Catherine met een extra lijn vast aan de mooring, lieten Billy leeglopen en haalden de bimini (de zonnekap) eraf. Inmiddels waren alle weerapps bijgesteld en was er geen vuiltje meer aan de lucht. Het bleek, zoals onze medezeilers op de groepsapp zeiden, slechts een storm in een glas water. Wel regent het vandaag bij vlagen keihard. We gebruiken de dag om weer eens wat zaken te regelen.
We waren in afwachting van de Nortada, de heersende noordenwind van deze streek. Deze wind is voor zeilers die zuidwaarts gaan fantastisch, we keken er reikhalzend naar uit. Tot dan toe had de Nortada het wat af laten weten. Dan moet je veel tegen de wind in, soms zeilen, maar vaak ook de motor erbij. Windkracht drie, vier schuin van achteren is eigenlijk ideaal. Soms lijkt het of het met zeilen altijd te is: te veel wind, te weinig wind, te veel zon, te weinig zon, te koud, te warm enzovoort, enzovoort. Eigenlijk geldt dit ook voor het gewone leven: te druk, te veel stress, te weinig geld, te ziek, te moe, te koud, te warm, te nat enzovoort, enzovoort. In Baiona gooiden we het anker uit en toen we naar de andere boten keken zagen we een blauwe tweemaster met de naam Nortada.
Dit moest een goed voorteken zijn. Wat het nog interessanter maakte was dat ze een Nederlandse vlag voeren.
Het was heel gezellig en leuk om een inkijkje te hebben in hoe dit gezin met jonge kinderen op wereldreis gaat. Toen we wegvoeren met Billy gooide de jongen ter afscheid nog wat speelgoed in het water, zodat wij nog een paar keer wat spulletjes terug konden brengen. Zijn vader stond ook al klaar met de pikhaak om het een en ander op te vissen. ‘Wel bewerkelijk hoor’: verzuchtten Eric en ik. Maar wij hebben die vermoeiende, maar ontzettend mooie tijd ook gehad en nu zijn we vrije, krasse knarren op wereldreis.
Porto was leuk, wat een mooie stad! 
Heerlijk geslenterd langs de rivier de Douro, door de steegjes en gegeten in leuke kleine restaurantjes. Sacha, onze vriendin uit Rotterdam, was er op vakantie en we hebben een gezellige avond met haar doorgebracht.
Op een middag aten we in een klein intiem restaurantje, gerund door twee mannen die eruit zagen als voormalig ICT’ers of iets dergelijks en die met enorm veel passie en toewijding ons in de watten legden. Eric en ik zeiden tegen elkaar: ‘wedden dat deze twee heren net een carrièreswitch hebben gemaakt’. We vroegen het op de man af. En jawel, na twintig jaar bij de bank waren ze sinds drie maanden dit restaurantje gestart. Hun droom was uitgekomen.
Op loopafstand van het stadje was een oude gammele steiger van een watersportvereniging. Het leek het einde van de wereld. Vlakbij de steiger zagen we pas achteraf een elektriciteitskabel waar we precies onderdoor waren gevaren. Link was het, je blik is bij het varen over het algemeen horizontaal gericht en niet zozeer omhoog. Vanaf de steiger hadden we uitzicht op een grauwe muur vol graffiti. Op de meestal verlaten parkeerplaats speelden zich vreemde taferelen af. Iets met blind dates of stiekeme ontmoetingen? We bleven uiteindelijk drie nachten. De mensen van de watersportvereniging waren super aardig, we konden er douchen en we dronken er bier voor 60 cent. 
Op de kanalen van ‘Venetië’ voeren we met onze eigen gondola: Billy. We hadden veel bekijks en werden op de foto gezet door Japanse toeristen vanaf hun gondola. Helaas was de benzine op en moesten we het laatste stukje lopen met Billy tussen ons in. Gelukkig zag niemand ons behalve onze gezellige Franse buurman, die erg moest lachen. Dit Franse stel zagen we overigens weer terug in Lissabon, toen we de Taag overstaken in de ferry, rustig kabbelend in hun zeilboot nog even voorlangs, terwijl de ferry moest inhouden. Dan herhalen we een woordgrapje van onze Limburgse vriend Jan: ‘die Fransen, die Mitteren maar wat an’.
Karin
stadjes, zoals het overbekende San Fransisco of het minder bekende Portosin. Waar je ook zeilt, overal zijn vissers, meestal kleinere bootjes met grote motoren, vaak ook kleine bootjes met roestige buitenboordmotortjes van vissers uit het dorp, die voor gezin en de buren voor het dagelijkse menu het water op gaan. Bij San Fransisco lagen we enkele dagen voor anker. Naast ons lag zo’n houten schuitje, elke ochtend kwam de eigenaar aan boord. Zijn vissersdag werd ingekort omdat hij minstens een half uur nodig had om de buitenboordmotor aan de praat te krijgen. Een keer lukte dat niet, 
pakte hij de peddels en ging honderd meter verderop weer voor anker. De man herkende ons, wij hem. Toen we na drie dagen de mist invoeren, op weg naar de volgende bestemming, zwaaide hij ons beleefd uit. Het voelde een beetje als vertrekken van huis: wherever I lay my hat, that’s my home.
het strandje, worden in de branding bijna ondersteboven gezwiept, maar we zijn er. Op Cies lopen we door de mist omhoog naar de vuurtoren. 
De vuurtoren was er en 1493 nog niet, toen Columbus terugzeilde van zijn eerste ontdekkingsreis. Zijn Niña overleefde ternauwernood een vliegende storm: ‘we dachten er aan onderdoor te gaan’, schreef Columbus in zijn dagboek. Het tweede schip, de Pinta, scheerde langs Onse en Cies en liep in februari 1493 een tiental kilometers verderop de haven van Bayona binnen. Wij gaan dat enkele dagen later ook doen, en 
bezoeken dan een replica van de Pinta, maar eerst doorkruisen we alle paden op de eilandjes. Verdwalen is moeilijk, paadjes lopen van vuurtoren naar vuurtoren en van de pier naar de vuurtoren. Op Onse stuiten we op de grootste vuurtoren. Daar woont en werkt nog een echte vuurtorenwachter. Waar vind je dat nog, in deze geautomatiseerde tijd? Het fleurige wasgoed wappert in de voortuin, verder gebeurt er niets. ’s Avonds ontsteekt de vuurtorenwachter zijn door
zonnecollectoren van stroom voorziene led-lampen. Hoe deden ze dat vroeger eigenlijk, de brandstofvoorziening, op zo’n afgelegen eiland? Terwijl ik me dit 
afvraag, droomt Karin een beetje weg en kijkt rond. ‘Kijk nou eens’, zegt ze verbaasd, ‘Olijfbomen! Dus toch!’ Heel even is er hoop op verse olijven op dit eiland, maar de bomen dienden een ander doel. Op een informatiebord lezen we de geschiedenis van deze vuurtoren. Gebouwd in 1865, het magische jaar dat Charles Darwin zijn ‘Origin of species’ publiceerde en het wereldbeeld voorgoed veranderde, brandden de lampen van de vuurtoren op olijfolie! De bomen staan er nog, maar op het eiland is geen olijf te vinden. De dag erop keert de mist terug, de wereld is grijs. Ons bekruipt het gevoel dat het tijd 
is om zuidwaarts te zeilen, weg van de ria’s, op weg naar nieuwe kusten.
San Francisco 17-9-2019
Het is een ontzettend gezellig stadje met overal cafeetjes en barretjes. We moesten even wennen aan de Spaanse mores. Elke keer als we de stad ingingen met honger was bijna alles gesloten en werden er op de terrasjes alleen drankjes geserveerd. Om 8 uur ’s avonds merkten we nog steeds vol verbazing op: ‘eten die Spanjaarden nooit of zo?’ Vanaf een uur of half tien gaat men dan toch eindelijk los en wordt er lekker luidruchtig gedineerd.
Het tandartsbezoek ging goed. Anita (bedankt!), een vriendin die in Spanje woont, had telefonisch een afspraak voor mij gemaakt. Ik had een paar volzinnen in het Spaans op papier gezet en me goed voorbereid op alle woorden die te maken kunnen hebben met de behandeling die ik nodig had. De tandarts, een vriendelijke jonge vrouw, luisterde 
aandachtig naar mijn Spaanse zinnen en complimenteerde me toen in het Engels voor mijn goede Spaans. Daarna gingen we verder in het Engels en was het ineens niet meer zo ingewikkeld. Ze bleek zelfs een poosje geleden bezig te zijn geweest om zich in Nederland als tandarts te vestigen. Het leren van de Nederlandse taal bleek het grootste struikelblok. Ik vertelde haar dat ik docent Nederlands ben en dat ik inderdaad meerdere tandartsen les heb gegeven. We wisselden contactgegevens uit.
Enfin, na dit comfortabel en nuttige verblijf in A Coruña moest er maar weer eens gezeild worden. We wilden naar de beroemde ria’s van Noord Spanje. Dit zijn flinke baaien (een soort fjorden) waar je heerlijk beschut kunt ankeren. De tocht naar Camariñas hakten we in tweeën. De eerste tocht ging lekker. In het begin klaagden we nog een beetje over weinig wind maar later op de dag trok het aan tot 25 knopen (6 Beaufort). Het ging lekker, een ruime koers en flinke golven van achteren. We besloten te overnachten in de baai bij Corme. Ankeren is altijd weer spannend. Houdt het anker of niet? Ik sta achter het roer en Eric laat het anker vallen. Vanaf de voorkant gebaart Eric wat ik moet doen met de motor: in z’n vrij, in z’n vooruit of in z’n achteruit. Dit keer bleek het anker niet te houden. Het sleepte over de waterplanten en groef zich niet in. Opnieuw dan maar en inderdaad: bij het ophalen hing er een flinke bos zeewier aan. De tweede keer lukte het wel en konden we na een uurtje relaxen, onder zeil.
Als ik bijgelovig was geweest had ik vast de weersberichten nog een keer gecheckt. Er waren geen grote veranderingen in het weer voorspeld, in vergelijking met de dag daarvoor. Een verblijf in zo’n rustig baaitje zet je bovendien soms op het verkeerde been. Wind? Welke wind? We waren de baai uit en de wind trok aan tot 30-33 knopen wind. De golven waren spectaculair hoog, vier á vijf meter, schat ik. Onze surfkinderen zijn er dol op. Op een gegeven moment werden de golven zo hoog dat we bang waren voor een breker die onze kajuit zou binnenkomen. Ik deed de luiken dicht en bleef zelf binnen. 
Toen de Kaap des Doods moest worden gerond, loefde Eric op naar een halvewindse koers. Nu werd het nog een stuk onstuimiger, de golven en wind kwamen van opzij. Ik zag dat de windmeter de 36 knopen ware wind (8 Beaufort) aantikte. Dit was de eerste keer dat ik echt bang was tijdens onze reis. Ik had het Spaans benauwd en stond zenuwachtig naar buiten te kijken. Ik zag dat Eric en onze boot Catherine alles onder controle hadden en liet het maar op me af komen. Ik wist dat het na een half uurtje over zou zijn en dat we een heerlijk bubbeltjeswijntje op ons avontuur zouden drinken. Eenmaal voor anker in de beschutte baai van Camariñas, smaakte de wijn heerlijk.
De wekker gaat, net nu ik weer de slaap heb gevat. Het was een onrustige nacht: toch wat spanning vanwege de Golf van Biskaje. Talloze waargebeurde verhalen spookten door mijn hoofd. Over onverwachts opstekende stormen, hoge golven, zeeziekte, gescheurde zeilen, doodsangsten midden op de Golf terwijl er geen weg terug is. Supertankers kunnen er in de problemen komen. Het beeld van de zinkende Amoco Cadiz komt steeds weer voorbij, die brak doormidden en ging recht naar beneden. Gaan wij met ons kleine scheepje Catherine niet het noodlot tarten? Onzin natuurlijk, honderden jachten steken jaarlijks probleemloos de Golf over, maar toch, de Golf van Biskaje boezemt genoeg ontzag in om wakker van te liggen.
We groeten het leuke stadje Camaret, Liselot en haar surfvriendin Irene zijn ons hier komen opzoeken, de zon komt op en we varen om Point du Grande Gouin heen. We houden een wat westelijke koers aan. Zo vermijden we de gevaarlijke rotsen van Point de Sein, die bijna 30 kilometer de zee insteken. Als we die op gepaste afstand voorbij zijn, koersen we 206 graden, een rechte lijn van 273 zeemijl (ruim 500 kilometer) richting A Coruña en blijven we buiten de route van de grote scheepvaart. Daarna zijn we er nog niet, want dan begint de gevreesde aanloop naar A Coruña: de pijlloze oceaandiepte komt abrupt tot een eind en de zeebodem komt omhoog van 4500 naar 100 meter. Dat levert ruwe zeeën op die het, met veel wind, bootjes als Catherine moeilijk kunnen maken. Wat staat ons te wachten?
Dan begint de lange rit. Vier dagen, drie nachten. De motor knort monotoon. 4 knopen wind is te weinig om te zeilen, zeker voor de wind. Ik baal. Dit is geen zeezeilen. 5 knopen wind. Er is weinig wind voorspeld, weliswaar uit de goede richting, maar ik had gehoopt op meer dan 5 armzalige knopies! Wanneer hijsen we de zeilen? 6 knopen. 7 knopen. Laten we het maar eens proberen. We hijsen het grootzeil. Teleurstelling. Geflapper, te weinig zeildruk om de giek aan lij te houden. Toch laten we hem staan, zetten hem midscheeps vast, klaar voor als de wind aantrekt. Dan: ‘Kijk! Dolfijnen!’ 
Eerst 1, 2, 3, dan zijn het er enkele tientallen. Ze dansen om Catherine heen, ik loop naar de boeg, kniel om zo dichtbij als mogelijk te komen. Ik steek mijn hand uit en raak deze prachtige dieren bijna aan. Er is oogcontact. Wat een opwinding, want een ervaring! Hier heb ik zo lang naar toegeleefd, ik ben gek op zeezoogdieren, Karin ook, niet in het Dolfinarium, maar hier in hun element, vrij. Tijdens de winterklussen in Strijensas, als het weer eens tegen zat, zei ik tegen mezelf: Je wordt terugbetaald, zet door, als je tussen de dolfijnen vaart ben je dit geploeter in de kou vergeten. En zo is het. Ik voel een geluk zoals ik dat in de stad niet ervaar. Het is anders, in de stad is geluk vaak extatischer, ingegeven door prikkels, drukte, muziek, mensen. Hier is geluk harmonieus, een gevoel deel uit te maken van iets groots. Dan zijn de dieren weg. We zien ze pas weer terug in Spanje.
Als die ook onder gaat is er geen lichtje meer te zien. Karin gaat te kooi. Ik heb in de avond geslapen, ik ‘doe’ de nacht, waarna ik morgenochtend ga slapen. We zijn alleen. Zo voelt het niet. Het firmament ontspant zich boven mijn hoofd. Jupiter staat ’s avonds laag aan de horizon. Ik herken een paar sterrenbeelden, Orion, Noorderkroon, Stier (ik!) met daarin de Plejaden, en de Melkweg slingert van horizon naar horizon. Zo mooi zie je het alleen op zee.
Een vogeltje fladdert vanuit de voorhut rakelings langs mijn gezicht naar de kajuit. Waar komt die vandaan? Hoe is die aan boord gekomen? Hoe lang is die al aan boord? We hebben geen idee. Af en toe vliegt het weg, om gelijk weer terug te keren. Zo blijft het bij ons aan boord. We dopen het vogeltje Calimero. Een prachtig diertje: volmaakt, gezond, maar kwetsbaar en op de verkeerde plek beland. We maken ons zorgen: haar spitse snaveltje is niet om zaden te kraken maar om insectjes te snoepen. Die zijn hier niet aan boord. De wind neemt weer af. Hup, motor aan, we willen de vaart erin houden. Calimero verstopt zich in het vooronder. Zo varen we weer de nacht in.
Land in zicht! Aan de horizon zie ik een vuurtoren van Galicië. Even later nog een. De horizon kleurt steeds roder: dag 4 dient zich aan.
Of andersom: ‘Ik doe de was wel, dan kun jij de motor checken’. En zo komen Karin en ik er meestal wel uit. Op het water, zeilend, zijn we nog een beetje zoekende. Hoe lang duurt de wacht? Twee, drie, vier uur? Ik hou van de nacht, Karin minder (althans, op zee), dus van de donkere uren pak ik er het meest, en Karin pakt liever daguren.
de zeilen, lieflijk geklots tegen de scheepshuid, bemanning in vakantiestemming – dat we besloten door te zeilen. ‘Als we nou naar Engeland gaan, schieten we lekker op. Ik doe de nacht wel, want het Nauw van Calais is druk vaarwater en daar hou jij sowieso niet van, zeker ‘s nachts niet. En zo zat ik urenlang in de kuip, in het donker uitkijkend naar talloze schepen, maar vooral naar die ene die op ramkoers voer. Dat werden er meerdere. Ik moest een paar keer uitwijken voor de grote jongens die op stoom lagen op de maritieme snelweg op de Noordzee. Onze nieuwe AIS, zojuist geïnstalleerd (bedankt voor je hulp Wim!) had wat kuren maar bewees zijn diensten. Ik vind het een leuke puzzel, het maritieme handwerk, een vrij complex vraagstuk met talloze variabelen: wind, schepen, stroming, boeien, voorschriften, navigatie, honderden knipperende, witte en gekleurde 
lampjes, het eigen schip. In je eentje aan dek in de nacht op je eigen boot is een afspraak met je enige zelf: ik breng boot en bemanning veilig naar de overkant. Alles onder controle, en toch blijft het een beetje spannend als uit het donker, schijnbaar uit het niets, op enkele honderden meters een stalen muur over je netvlies schuift.
En een beetje respectloos van mij bovendien, om een baanbrekend internationaal congres te negeren: in 1884 kwamen 25 landen bijeen in Washington. Onder voorzitterschap van de Amerikaanse president Arthur besloten zij dat de meridiaan die door Greenwich loopt door iedereen als nulmeridiaan zou moeten worden beschouwd. Heel gewichtig, uiterst nuttig, het maakte een eind aan wereldwijd gekibbel tussen kaartenmakers, en nog steeds de basis voor cartografie en digitale navigatie. En ik loop hier een beetje te klooien met mijn lineaaltje en haal links en rechts van die nulmeridiaan, west en oost, achteloos door elkaar. Schande Eric! Ik schaamde me er zo voor dat Karin het pas wist toen ze dit blog las. Na een nachtje bijslapen in Eastbourne zijn we een middag en nachtje doorgevaren naar Newtown, Isle of Wight, daarna in een middagje naar Poole gezeild. Daar is een prachtig breed estuarium, een waar ankerwalhalla. Inmiddels zijn we in Bretagne, na een probleemloze nachtelijke oversteek zonder verkeerde tekeningen. Huidige positie: 48.34.35 (Noord) 4.35.92 (West!)
Poort naar de hemel of naar de hel? De bootjes in de sluis treuzelden expres met wegvaren en de bui trok over. De zon ging schijnen, maar de zee bleef erg onstuimig, stroom tegen wind, de golven kwamen van alle kanten en de boot bonkte op het water. Binnen in de boot was van alles omgevallen en we waren vergeten een paar afsluiters dicht te doen. Dweilen en opruimen met zo’n onstuimige zee is geen pretje, het gevolg was dan ook dat ik een poosje katterig in de kuip heb gelegen. Lesje geleerd: alles zeevast, dan pas de haven uit, ook al lijkt het een mooie dag te worden.
Eric doet een dutje, want hij heeft de hele nacht doorgehaald tijdens de nachtelijke oversteek naar Dover. Het zonnetje schijnt en het leven is goed.
8 augustus 2019, Burghsluis
Heen (mijn favoriet, aanleggen in het riet), voor anker bij Zierikzee (Liselot moest voor studie terug naar Rotterdam), twee nachtjes ankeren bij Schelphoek nu dus Burghsluis. We wachten. Op een fokking windmetertje, dat ik te laat had opgestuurd naar de reparateur en inmiddels via Post.nl per expres onderweg is. 
Als het ding eindelijk is gearriveerd, trekt Beaufort zaterdag de kast open en liggen we twee dagen verwaaid. Te wachten. Karin en ik houden ons voor dat wachten ook kan worden opgevat als: ontspannen, het op je af laten komen, bij de dag blijven, wachten is een uitnodiging om stress en ongeduld voorbij te laten trekken als het lagedrukgebied over de Noordzee, om vervolgens dichtbij jezelf te komen. Klinkt soft hè? Ben ik ook. Met volle overtuiging.
Grote Plan bij de nukkige vorstin. Het resultaat was de oprichting van de Talavera-commissie. 
Daarna moest hij weer wachten: maar liefst zes jaar tot er positief werd besloten! Een weekje wachten op mijn lieve windmetertje verbleekt erbij. En relativeert verder een eventuele onrust bij Karin en mij. Ik ga straks lekker klusjes doen, de AIS, de Aries, de afwas. Karin doet de was, heeft hardgelopen en naait een klittenbandje aan een plisse-gordijntje. De plee heb ik gesmeerd (geen details) en de kuip is geboend. Laat Beaufort maar komen. En daarna gaan we van kant!